آزمایشگاه تشخیص طبی دکتر طیبی

کورتیزول سرم

سرم

2 میلی لیتر

500 میکرولیتر

نیاز به ناشتایی نمی باشد و بهتر است نمونه گیری صبح گاه ( ۸صبح و پس از خواب راحت شبانه) انجام شود.

هموليز، ايکتريک ، ليپميک

نمونه گیری های خاص کورتیزول:
۱- کورتیزول منفرد نیمه شب وهنگام خواب: دراین پروتکل که برای بیماران بستری دربیمارستان استفاده می شود، بیماردرساعت ۱۱ شب خوابیده و یک ساعت بعد به آرامی بیدارمی شود تاخونگیری صورت گیرد.
۲- آزمایش سرکوب دگزامتازون درطول شب: بی بیمار۱ mg دگزامتازون خوراکی درساعت۱۱ شب داده می شود و نمونه خون درهشت صبح فردای آن روزگرفته می شود.
۳- آزمایش سرکوب دگزامتازون بادوزکم: نمونه ادرار۲۴ساعته در۴روزمتوالی جمع آوری می شود. از۸ صبح روز دوم به بیمارmg ۰,۵ دگزامتازون خوراکی هر۶ساعت داده می شود ( در مجموع ۸ روز). نمونه های خون در۸ صبح و۸ شب روز اول و مجدداً ۸صبح روز پنجم برای اندازه گیری کورتیزول گرفته می شوند. نمونه ادرارهم برای کورتیزول وهم کراتینین اندازه گیری می شود.
۴- آزمایش سرکوب دگزامتازون بادوزبالا: نمونه ادرار ۲۴ساعته در چهارروزمتوالی جمع آوری می شود. از ۸صبح روزدوم به بیمارmg ۲دگزامتازون خوراکی هر۶ساعت داده می شود (در مجموع ۸ دوز). نمونه های خون در ۸صبح و ۸شب روز اول و مجدداً ۸صبح روز پنجم برای اندازه گیری کورتیزول گرفته می شوند.

بهترین روش ارزیابی فعالیت غده فوق کلیوی، سنجش مستقیم سطح کورتیزول پلاسمایی است. سطح کورتیزول به طور طبیعی در طی روز دچار نوسان می شود. بیشترین مقدار کورتیزول در حدود ۸ صبح است که به تدریج در طی روز سقوط می نماید . سطح بالای کورتیزول نشانه سندرم کوشینگ و سطح پایین آن نشاندهنده بیماری آدیسون است. مقدار سطح کورتیزول ۴ بعد از ظهر باید در حدود یک سوم تا دو سوم مقدار ۸ صبح باشد. مقادیر طبیعی در افرادی که برای مدت طولانی شب کار بوده اند و روزها می خوابند جابجا می شود.
افزایش سطح : بیماری کوشینک، تومور های الکتوپیک مولد ACTH ، استرس، سندرم کوشینک، آدنوم یا کارسینوم فوق کلیه، هیپرتیروئیدی ( پر کاری تیروئید)، چاقی.
کاهش سطح : هیپرپلازی آدرنال، بیماری آدیسون، کاهش فعالیت هیپوفیز ، هیپوتیروئیدی (کم کاری تیروئید)، هپاتیت، سیروز.

عوامل مداخله گر: اکثر روش ها با پردنیزولون واکنش متقاطع دارند.
افزایش دهنده ها : بارداری، تنش روحی و جسمی، استرس و داروهایی از قبیل استروژن ها، ضد بارداری های خوراکی، آمفتامین ها، کورتیزون، اسپیرونولاکتون ، متوکوپرامید، نیکوتین، اینترفرون، متوکسامید و اتانول.
کاهش دهنده ها : داروهای کاهنده کورتیزول عبارتند از آندروژن ها، آمینوگلوته تیمید، بتامتازون، داروهای استروییدی اگزوژن، دانازول، لیتیم، لوودوپا، متی راپون، فنی توئین و مرفین